با سابقهای بیش از ۲۶۰ سال، موزه بریتانیا یکی از مهمترین موزههای جهان به شمار میرود. این موزه با هدف حفظ، پژوهش و نمایش میراث تاریخی و فرهنگی بشریت از سراسر دنیا، به مکانی بینظیر برای علاقهمندان به تاریخ، هنر، انسانشناسی و فرهنگ تبدیل شده است. موزه بریتانیا که در قلب لندن واقع شده و با تور انگلیس، سالانه میلیونها بازدیدکننده از گوشهوکنار جهان را به خود جذب میکند تا از گنجینههای بینظیر آن دیدن کنند. هدف این مقاله ارائه گزارشی مفصل و جامع از تمامی جنبههای این موزه است.
تأسیس موزه بریتانیا نقطه عطفی در تاریخ فرهنگ و علم محسوب میشود؛ پیش از آنکه موزهها به عنوان مراکزی آموزشی و تفریحی برای عموم شناخته شوند، بیشتر محلی برای نگهداری مجموعههای خصوصی بودند. موزه بریتانیا که در سال ۱۷۵۹ به صورت رایگان برای عموم بازگشایی شد، اولین موزهای بود که امکان دسترسی همه اقشار جامعه را فراهم کرد.
مجموعه اولیه موزه از داراییهای شخصی سر هانس سلوین شکل گرفت؛ پزشکی که در طول زندگی خود اشیاء متنوعی علمی، هنری و باستانی را از سراسر جهان جمعآوری کرده بود. پس از مرگ او، پارلمان انگلستان این مجموعه را خریداری کرد و به عنوان پایهای برای موزه بریتانیا قرار داد. بعدها با کشفیات باستانشناسی، سفرهای اکتشافی و اهداهای مختلف، مجموعهها به طور چشمگیری گسترش یافتند.
ساختمان اصلی موزه، که نماد نئوکلاسیک فرهنگ و دانش است، توسط رابرت اسمیرک طراحی شده و ساخت آن از سال ۱۸۲۳ آغاز گردید. این ساختمان ستوندار که یادآور معابد یونان باستان است، به بازدیدکنندگان حس احترام عمیق به تاریخ و هنر را منتقل میکند.
از قرن نوزدهم تا اوایل قرن بیستم، موزه بریتانیا به تدریج به عنوان مرکزی پژوهشی نیز شناخته شد و بسیاری از برجستهترین باستانشناسان و مورخان جهان در آنجا به فعالیتهای علمی پرداختند. علاوه بر این، موزه نقش بسیار مهمی در حفظ فرهنگهای بینالمللی ایفا کرده است، هرچند موضوع مالکیت و بازگرداندن برخی آثار به کشورهای مبدأ باعث بحثهای حقوقی پیچیدهای در حوزه حقوق بینالملل فرهنگی شده است.
موزه بریتانیا یکی از متنوعترین مجموعهها در جهان را در خود جای داده است که هر بخش به یک فرهنگ، منطقه جغرافیایی یا دوره تاریخی خاص اختصاص یافته است. هر بخش به گونهای طراحی شده که بازدیدکنندگان بتوانند به شکل عمیق و گستردهای با تاریخ و فرهنگ آن دوران آشنا شوند.
یکی از برجستهترین و محبوبترین بخشها، بخش مصر باستان است. مصر باستان یکی از قدیمیترین و درخشانترین تمدنهایی است که تاکنون وجود داشته و تاثیر عظیمی بر تاریخ و فرهنگ جهان گذاشته است. این بخش شامل بیش از یک میلیون قطعه است که مومیاییها، تابوتها، مجسمههای خدایان و فرعونها، نقاشیهای دیواری، ابزارهای زندگی روزمره و جواهرات را در بر میگیرد.
از جمله آثار مهم این بخش، سنگ روزتا است که در سال ۱۷۹۹ توسط سربازان ناپلئون در مصر کشف شد و نقش بسیار مهمی در رمزگشایی زبان هیروگلیف مصر باستان داشت. روی این سنگ یک متن واحد به سه زبان هیروگلیف، دموطی و یونانی نوشته شده بود که باعث شد دانشمندان زبان باستانی مصر را دوباره بفهمند.
مومیاییهای این بخش جذابیت خاصی برای بازدیدکنندگان دارند. علاوه بر نشان دادن فنون پزشکی و باورهای مذهبی مصریان باستان، بیانگر عقاید عمیق آنها درباره زندگی پس از مرگ هستند. تابوتها و نقاشیهای دیواری که در مقابر یافت شدهاند، داستانهای مربوط به فرعونها و آیینهای مذهبی آن دوران را روایت میکنند.
همچنین این بخش شامل مجسمههای سنگی، طلایی و چوبی، ابزارهای کشاورزی، وسایل زندگی روزمره و حتی نسخههای خطی است که پیچیدگی و پیشرفتهای این تمدن را نشان میدهد.
تمدنهای یونان و روم باستان، شاید دو ستون اصلی تمدن غرب باشند و آثار بهجامانده از آنها نشاندهنده پیشرفتهای عظیم در هنر، فلسفه، سیاست و علم هستند. موزه بریتانیا دارای مجموعه بسیار گستردهای از آثار این تمدنها است که شامل مجسمهها، سفالها، سکهها، جواهرات و اسناد تاریخی میشود.
مجموعه مشهور مجسمههای پارتهنون، که به نام "Elgin Marbles" نیز شناخته میشوند، یکی از مهمترین آثار این بخش است. این مجسمهها و نقش برجستهها که زمانی معبد پارتهنون آتن را زینت میدادند، داستانهای اساطیری، الهی و تاریخی یونان باستان را روایت میکنند و نمونهای بینظیر از هنر و معماری کلاسیک یونان به شمار میروند.
آسیای بزرگ با گستره جغرافیایی وسیع و تنوع فرهنگی فراوان، به دلیل اهمیت تاریخی و هنری بینظیرش، یکی از غنیترین مناطق جهان است. در موزه بریتانیا، این بخش شامل آثار هنری، مذهبی و فرهنگی کشورهای بزرگی مانند چین، هند، ژاپن، خاورمیانه و آسیای جنوب شرقی میشود.
در این قسمت، بازدیدکنندگان میتوانند مجسمههای متنوعی از دورههای مختلف بودا، تابلوهای نقاشی سنتی، فرشهای دستبافت ایرانی و ترکمنی، اشیاء سفالی و چینی، سلاحهای سنتی و سازهای موسیقی مختلف را مشاهده کنند. تمامی این آثار داستانهایی کوچک و جذاب از تاریخ، مذهب و فلسفه مردم این مناطق را روایت میکنند.
یکی از جنبههای جالب این بخش، مجموعه نسخههای خطی و کتابهای مذهبی و فلسفی است که نشاندهنده گسترش دانش و اندیشه در آسیا باستان میباشد.
موزه بریتانیا دارای یکی از کاملترین و معتبرترین مجموعههای هنر اسلامی در جهان است. این بخش شامل طیف گستردهای از اشیاء مربوط به دورههای مختلف اسلامی در خاورمیانه، ایران، شمال آفریقا و اسپانیا میباشد.
این مجموعه نمایانگر فرهنگ و هنر اسلامی در گستره وسیعی است: از فرشهای نفیس ایرانی گرفته تا قرآنهای خطاطی شده، از سفالهای نقاشی شده تا جواهرات ظریف و اشیاء کاربردی دیگر. این بخش به ویژه برای فرشهای با طرحهای پیچیده و رنگهای زندهاش مشهور است که برخی از آنها به قرون وسطی بازمیگردند.
این بخش یکی از مهمترین مراکز نگهداری هنرهای آفریقا، استرالیا و جزایر اقیانوس آرام است. با اینکه این فرهنگها کمتر از تمدنهای بزرگ تاریخی مورد توجه قرار گرفتهاند، موزه بریتانیا تلاش قابل توجهی در نمایش اهمیت و زیبایی این آثار انجام داده است.
اشیاء این بخش شامل ماسکهای آیینی، مجسمههای چوبی، آلات موسیقی، پوشاک و وسایل روزمره ساخته شده توسط مردم بومی است. این آثار زندگی، مراسم و باورهای مردمان بومی این مناطق را نمایان میسازند و از اهمیت انسانشناسی و هنری بالایی برخوردارند.
اگرچه موزه بریتانیا عمدتاً به خاطر آثار باستانیاش شناخته شده است، بخشی از آن به هنر مدرن و معاصر اختصاص یافته است. این بخش سعی دارد ارتباطی میان گذشته و حال برقرار کند و نشان دهد که چگونه هنر معاصر میتواند تحت تأثیر فرهنگ و تاریخ قرار گیرد.
در میان میلیونها اثر تاریخی و هنری که در موزه بریتانیا نگهداری میشوند، برخی از آنها به دلیل شهرت و اهمیت جهانی خود، هزاران بازدیدکننده را به سوی خود جذب میکنند. این آثار گواهی بر تکنولوژیها و هنرهای زمان خود هستند و نقش بسیار مهمی در درک تاریخ تمدن بشری ایفا کردهاند.
سنگ روزتا
این یک لوح سنگی است که در سال ۱۷۹۹ توسط سربازان فرانسوی در مصر کشف شد. ویژگی منحصربهفرد آن متن نوشته شده به سه زبان مختلف است: هیروگلیف مصری، دموطی (زبانی که مردم عادی مصر استفاده میکردند) و یونانی. این کشف به دانشمندان کمک کرد تا زبان هیروگلیف را که هزاران سال فراموش شده بود، رمزگشایی کنند. سنگ روزتا نقطه عطفی در مصرشناسی و تاریخ باستان محسوب میشود.
مجسمههای پارتهنون
این مجموعه شامل نقش برجستهها و مجسمههای زیبایی است که از معبد پارتهنون آتن در قرن نوزدهم به بریتانیا آورده شدند و احتمالاً یکی از بزرگترین شاهکارهای هنر یونان باستان به شمار میروند. این آثار بیانگر قدرت، دین و هنر در یونان باستان بوده و تبدیل به یکی از بحثبرانگیزترین موضوعات در حقوق بینالملل فرهنگی شدهاند.
مومیاییها و تابوتهای مصری
فرآیند مومیایی کردن بخشی از مهارتها و تکنیکهای پیشرفته پزشکی و مومیاییسازی مصریان بود، اما همچنین بازتاب باورهای عمیق آنها درباره زندگی پس از مرگ نیز بود. این مجموعه شامل تابوتهای با تزئینات پیچیده است که با تصاویر مذهبی و کتیبههای جادویی مزین شدهاند.
نسخههای خطی و کتابهای قدیمی
بریتانیا میزبان مجموعه بسیار بزرگی از نسخههای خطی است که برخی از آنها بیش از هزار سال قدمت دارند. این مجموعه شامل نسخههای علمی، مذهبی، ادبی و تاریخی است.
مجسمهها و سفالهای تمدنهای مختلف
به عنوان مثال آثار تمدنهای بینالنهرین، چین، هند، آمریکا باستان و آفریقا، که زندگی مردم، هنر و باورهای آن دوران را به نمایش میگذارند.
موزه بریتانیا اکنون خدمات و تجربههای متنوعی را برای بازدیدکنندگان خود فراهم کرده است:
راهنمای صوتی و تورهای آموزشی
برای افزایش درک و قدردانی از آثار و پیشزمینههای آنها، موزه راهنمای صوتی به زبانهای انگلیسی، فرانسوی، آلمانی و اسپانیایی ارائه میدهد. علاوه بر این، تورهای گروهی با راهنمایان متخصص برای بازدیدکنندگان برنامهریزی شده است تا اطلاعات بیشتری درباره آثار کسب کنند و به سوالات پاسخ داده شود.
رستورانها و کافهها
چندین رستوران و کافه در داخل موزه وجود دارد که منوهای متنوعی ارائه میدهند. بازدیدکنندگان میتوانند انواع میانوعدهها، نوشیدنیها و خوراکیهای سبک را در این مکانها امتحان کنند. این محلها بهترین نقاط برای استراحت و تجدید انرژی در طول بازدیدهای طولانی هستند.
فروشگاه موزه
در فروشگاه موزه بریتانیا میتوانید کتابهای تخصصی، چاپهای هنری، سوغاتیهای متنوع از سراسر جهان و انواع یادگاریها را خریداری کنید. این فروشگاه مکان مناسبی برای خرید هدیه یا یادگاری از بازدیدتان محسوب میشود.
دسترسی برای افراد دارای معلولیت
موزه بریتانیا امکانات کاملی مانند رمپها، آسانسورها، سرویسهای بهداشتی و تجهیزات راهنمایی مخصوص را برای کسانی که محدودیت حرکتی یا نیازهای ویژه دارند، فراهم کرده است تا بازدید برای همه آسان و لذتبخش باشد.
بازدید از موزه بریتانیا تجربهای منحصر بهفرد و بینظیر برای تمام علاقهمندان به تاریخ، فرهنگ و هنر جهان است. این موزه با داشتن مجموعهای از برجستهترین آثار تاریخی و باستانی بشر، هر ساله میزبان میلیونها بازدیدکننده از سراسر جهان است. برای داشتن یک بازدید پربار و سازمانیافته، آشنایی با اطلاعات کلی و امکانات رفاهی موزه ضروری است.
آدرس و محل دقیق موزه
موزه بریتانیا در منطقه بلومزبری شهر لندن واقع شده است. آدرس کامل آن به صورت زیر است:
Great Russell Street, Bloomsbury, London WC1B 3DG, United Kingdom
موقعیت مرکزی آن در لندن، دسترسی بسیار راحتی را برای عموم بازدیدکنندگان فراهم کرده است.
دسترسی با مترو
نزدیکترین ایستگاه مترو به موزه بریتانیا ایستگاه Tottenham Court Road است که با استفاده از خطوط Central و Northern میتوان به راحتی به آن دسترسی پیدا کرد. پس از خروج از ایستگاه، تنها چند دقیقه پیادهروی کافی است تا به ورودی اصلی موزه برسید.
دسترسی با اتوبوس
چندین خط اتوبوس از نقاط مختلف شهر در اطراف موزه توقف دارند که امکان دسترسی به این بنای تاریخی را برای افرادی که از حمل و نقل عمومی استفاده میکنند، بسیار آسان میسازد. همچنین ایستگاههای تاکسی در نزدیکی موزه نیز وجود دارند.
دسترسی برای افراد دارای معلولیت
موزه بریتانیا امکاناتی جامع و کامل برای افراد دارای نیازهای خاص فراهم کرده است. رمپها و آسانسورهای استاندارد، سرویسهای بهداشتی ویژه، راهنماییهای بصری و شنوایی، و پشتیبانی از ویلچر از جمله امکاناتی هستند که در نظر گرفته شده تا تجربهای بدون مانع و راحت برای تمامی بازدیدکنندگان فراهم شود.
امکانات رفاهی در موزه
در داخل مجموعه، چندین کافه و رستوران با منوهای متنوع وجود دارد که میتوانید برای صرف غذا یا استراحت از آنها استفاده کنید. همچنین فروشگاه موزه نیز مجموعهای بینظیر از کتابها، چاپهای هنری، سوغات فرهنگی، صنایع دستی و هدایای خاص را ارائه میدهد که برای یادگاری یا هدیه مناسب هستند.
ساعات بازگشایی موزه بریتانیا
موزه هر روز از ساعت ۱۰ صبح تا ۵:۳۰ بعدازظهر پذیرای بازدیدکنندگان است. لازم به ذکر است که ورود نهایی به سالنها معمولاً حدود ۳۰ دقیقه قبل از زمان بسته شدن انجام میشود، بنابراین بهتر است برنامه بازدیدتان را به گونهای تنظیم کنید که فرصت کافی برای تماشای آثار دلخواه داشته باشید.
روزهای تعطیل رسمی
موزه بریتانیا در روزهای ۲۴، ۲۵، ۲۶ دسامبر (کریسمس) و ۱ ژانویه تعطیل است. در سایر روزهای سال، حتی در تعطیلات آخر هفته نیز میتوانید از آن بازدید کنید.
هزینه ورود
بازدید از بخش دائمی موزه کاملاً رایگان است. این سیاست، بخشی از مأموریت فرهنگی و آموزشی موزه برای فراهم کردن دسترسی آزاد به دانش و تاریخ برای همه مردم جهان است. البته ممکن است برای برخی نمایشگاههای موقت یا گالریهای ویژه هزینه بلیط دریافت شود. همچنین استفاده از راهنمای صوتی یا شرکت در تورهای گروهی با راهنما نیز مشمول پرداخت هزینههای جداگانه است.
نتیجهگیری
موزه بریتانیا تنها یک موزه نیست، بلکه پنجرهای به گذشته بشریت است که با مجموعههای بینظیر خود داستانهای فراموشنشدنی را بازگو میکند و به بازدیدکنندگان فرصت آشنایی با فرهنگها و تمدنهای مختلف را میدهد. امکانات عالی، ورود رایگان و ارزش تاریخی بیهمتای مجموعهها، موزه بریتانیا را به مقصد ایدهآل برای گردشگران، پژوهشگران و علاقهمندان تبدیل کرده است و با ویزای انگلیس سفر به آنجا راحت تر میشود.
اگر قصد سفر به لندن را دارید، حتماً بازدید از موزه بریتانیا را در اولویت قرار دهید — این تجربهای است که هرگز فراموش نخواهید کرد.